Tác dụng chữa bệnh của một loài lá có ở Việt Nam
Cây Sa-kê, hay còn gọi là cây bánh mì là một loại cây gỗ có hoa, được tìm thấy lần đầu ở Malaysia và các đảo ở khu vực miền Tây Thái Bình Dương. Sa kê được trồng khắp các khu vực nhiệt đới, trong đó có các tỉnh miền Nam Việt Nam. Đặc biệt trồng nhiều ở miền Đông, miền Tây Nam Bộ và TP.HCM.
Hình ảnh về cây sa-kê
Các bộ phận cây sa-kê đều mang lại lợi ích sức khỏe: quả sa-kê chế biến thành món ăn, lá, vỏ, rễ trị được nhiều bệnh theo Đông Y. Đặc biệt, lá sa kê dùng tươi hoặc phơi khô, dùng riêng hoặc kết hợp với một số dược liệu khác có khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh gan, tim, thận, cường lách, cao huyết áp, sưng tấy hoặc ngứa da, bệnh tiểu đường…
Dưới đây là chi tiết về những tác dụng hữu ích của lá sa-kê đã được khoa học chứng minh:
Hạ đường huyết
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng lá sa-kê chứa hoạt chất quercetin, camphorol có khả năng bảo vệ tuyến tụy khỏi những tổn thương, kiểm soát đường huyết. Loại lá này chứa chất chống oxy hóa flavonoid có khả năng ngăn ngừa quá trình viêm nhiễm, stress oxy hóa gây ra tiểu đường. Ngoài ra, lá sa-kê còn giúp kích thích tuyến tụy sản sinh insulin, góp phần ổn định đường huyết một cách hiệu quả.
Trong các bài thuốc Đông Y trị tiểu đường, lá sa-kê thường kết hợp với trái đậu bắp và lá ổi non, đem sắc nước uống hàng ngày. Nếu muốn sử dụng lá sa-kê kiểm soát đường huyết vẫn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đạt hiệu quả và an toàn.
Đào thải axit uric, ngừa bệnh gút
Khi lượng axit uric trong máu tăng cao, cơ thể không đào thải được hoặc đào thải chậm dẫn đến kết tinh thành các tinh thể urat, lắng đọng ở khớp gây ra bệnh gút. Bệnh gút đi kèm những cơn đau nhức dữ dội, sưng tấy đột ngột vào buổi đêm.
Uống trà lá sa-kê bằng cách nấu trực tiếp lá cây sa-kê có thể giúp giảm dần nồng độ axit uric trong cơ thể. Ngoài ra, lá sa-kê còn có đặc tính kháng viêm, lợi tiểu, mát gan, từ đó lưu thông máu tốt về thận nên rất hiệu quả trong việc giảm viêm ở các khớp xương.
Giảm cholesterol trong máu
Chế độ ăn chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa trong thịt đỏ, đồ ăn chiên rán, đồ chế biến sẵn có thể dẫn đến mức cholesterol cao. Khi cơ thể không thể xử lý hết lượng cholesterol dư thừa, lâu dần có thể gây ra các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, bệnh tim và đột quỵ.
Theo những nghiên cứu từ Trung Quốc, uống trà lá sa-kê là một giải pháp hiệu quả để giảm mức cholesterol, giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi máu qua đường tiêu hóa. Nhờ chứa hàm lượng kali dồi dào, nước lá sa-kê còn giúp tăng cường lưu thông máu và ổn định huyết áp, từ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Thanh lọc thận
Uống nước lá sa-kê có thể giúp lợi tiểu và thanh lọc thận hiệu quả, tối ưu hoá hoạt động của thận.
Phòng ngừa ung thư
Lá sa-kê chứa nhiều chất chống oxy hóa, có khả năng giúp chống lại bệnh ung thư. Các chất chống oxy hóa trong lá sa-kê giúp trung hòa các gốc tự do có hại trong cơ thể, từ đó ngăn ngừa nguy cơ ung thư một cách hiệu quả.
Ngoài những công dụng nêu ở trên, lá sa-kê còn được dùng trong các bài thuốc Đông Y chữa viêm gan vàng da, trị đau răng, tăng huyết áp, nhiễm trùng da, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương…
Một số bài thuốc dân gian về sa-kê
Theo Đông y, rễ cây sa-kê có tính làm dịu, trị ho; vỏ có tác dụng sát trùng; lá có công dụng tiêu viêm, tiêu độc, lợi tiểu. Ở một số nước, rễ cây sa-kê dùng trị bệnh hen và các chứng rối loạn dạ dày, đau răng, bệnh về da; vỏ cây sa-kê dùng trị ghẻ; nhựa cây được dùng pha loãng trị tiêu chảy và lỵ; còn lá sa-kê tươi thì được dùng với lá đu đủ tươi giã cùng với vôi để đắp trị nhọt. Trong nước, dân gian dùng lá sa-kê chữa phù thủng, viêm gan vàng da bằng cách nấu lá tươi để uống. Theo lương y Nguyễn Công Đức (Giảng viên khoa Y học cổ truyền, Đại học Y Dược, TP.HCM), trị chứng huyết áp cao dao động mới dùng lá sa-kê vàng vừa mới rụng (2 lá sa-kê, 50g rau ngót tươi và 20g lá chè xanh tươi – để chung nấu nước uống trong ngày) còn hầu hết các bài thuốc khác đều dùng lá tươi. Lá sakê tươi phối hợp với một số vị thuốc khác sẽ trị được một số bệnh như: trị bệnh gút (thống phong) và sỏi thận (dùng lá sa-kê tươi (2 lá), 100g dưa leo và 50g cỏ xước khô, để nấu nước uống trong ngày), trị đái tháo đường týp 2 (lấy 2 lá sa-kê tươi (100g), 100g trái đậu bắp tươi và 50g lá ổi non – tất cả để chung, nấu nước uống trong ngày), chữa viêm gan vàng da (dùng 100g lá sa kê tươi, 50g diệp hạ châu (chó đẻ) tươi, 50g củ móp gai tươi và 20 – 50g cỏ mực khô – tất cả để chung, nấu nước uống trong ngày)…
Lưu ý khi sử dụng lá sa-kê
Dùng là cây sa-kê làm thuốc
Kinh nghiệm và bài thuốc dân gian là vậy nhưng hiện vẫn chưa có kết quả nghiên cứu nghiêm túc nào nói đến cơ chế tác dụng của thuốc, tỉ lệ thành công cũng như những ảnh hưởng lâu dài trên cơ thể người bệnh khi dùng bài thuốc kinh nghiệm này. Lá sa-kê mặc dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng cách hoặc quá liều. Do lá sa-kê có tác dụng lợi tiểu và làm giảm huyết áp, việc sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến huyết áp tụt quá thấp, gây chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Ngoài ra, lá sa-kê có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc hạ huyết áp và thuốc lợi tiểu, vậy nên trước khi sử dụng loại lá này nên hỏi ý kiến và uống theo đúng liều lượng bác sĩ chỉ định.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, đối với các bài thuốc dân gian từ cây lá, cần phải sử dụng đúng liều lượng, trong phối hợp có những nguyên tắc nhất định mà nếu không tuân thủ thì thuốc không phát huy hiệu quả, thậm chí phản tác dụng và làm mất “thời gian vàng” điều trị đúng bằng thuốc khác hay điều trị tại cơ sở y tế. Vì thế, khi được chẩn đoán bị bệnh, nhất là bệnh phức tạp như bệnh gút, tốt nhất bệnh nhân nên tham khảo ý kiến thầy thuốc về vấn đề dùng lá sa-kê trị bệnh. Có chăng, chỉ xem lá sa-kê như là một phương cách điều trị hỗ trợ bên cạnh các phương pháp điều trị chính thống cho đến khi có những nghiên cứu khoa học về tính dược học của cây sa-kê.
Datlanh