Đề xuất bỏ chấp thuận chủ trương đầu tư, chỉ áp dụng với dự án đặc thù

Doanh nghiệp ngao ngán

Đại diện một doanh nghiệp bất động sản tại TPHCM cho biết thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư là rào cản lớn, khiến không ít dự án bị chậm tiến độ hoặc bỏ lỡ cơ hội kinh doanh. Quy trình này có thể làm tăng thời gian và chi phí chuẩn bị đầu tư thêm 2-5 năm, doanh nghiệp phải chờ đợi sự phê duyệt kéo dài, làm hao tổn nguồn lực.

Cũng theo ý kiến này, thủ tục chấp thuận chủ trương hoặc điều chỉnh chủ trương đầu tư chỉ mang tính chấp thuận về mục tiêu, địa điểm, quy mô dự án, không tạo thêm giá trị quản lý đáng kể. Bởi các nội dung đó đều đã được xem xét trong quá trình thực hiện các luật chuyên ngành như khi doanh nghiệp xin giao đất, thuê đất hoặc xin giấy phép xây dựng… 

Đồng thời, thủ tục này làm trùng lặp quá trình thẩm định, phê duyệt dự án, tạo gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp. Bởi quy trình thẩm định phụ thuộc vào sự phối hợp của nhiều sở, ngành nên chỉ cần một đơn vị chậm trả lời hoặc có ý kiến chưa thống nhất, hồ sơ sẽ bị “treo” vô thời hạn.

Thậm chí trong một vài trường hợp, các sở ngành đưa ra ý kiến mâu thuẫn nhau, khiến cơ quan chủ trì không thể tổng hợp để trình cấp có thẩm quyền. Doanh nghiệp phải chờ cả năm trời cho công tác thẩm định, dù đã nộp đầy đủ hồ sơ từ đầu.

Đại diện doanh nghiệp đề xuất nên bãi bỏ quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, có thể cắt giảm được khoảng 30-50% thời gian xử lý thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ pháp luật, điều kiện kinh doanh tùy theo loại dự án. Từ đó, thời gian được rút ngắn, tiết kiệm được chi phí cho nhà đầu tư và dự án sớm được triển khai, hoàn thiện đưa ra thị trường.

Theo Luật Đầu tư 2020, chấp thuận chủ trương đầu tư là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đồng ý về mục tiêu, địa điểm, quy mô, tiến độ, thời hạn thực hiện dự án, cùng nhà đầu tư hoặc hình thức lựa chọn nhà đầu tư và các cơ chế, chính sách đặc biệt (nếu có). Tuy nhiên, không chỉ một mà nhiều doanh nghiệp, chuyên gia trong thời gian qua đều có ý kiến nên bỏ thủ tục này vì những rườm rà không đáng có.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM – đồng thuận việc xin chấp thuận chủ trương đầu tư cho các dự án nhà ở thương mại thường kéo dài thời gian trước khi được cấp phép xây dựng. Thủ tục này là rào cản kỹ thuật khiến doanh nghiệp mất thời gian và nguồn lực để theo đuổi.

Tại dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh, khi nói về quá trình áp dụng các quy định về việc chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư, Bộ Tài chính thừa nhận thủ tục này đang trở thành tâm điểm tranh luận. Nhiều ý kiến đề xuất bãi bỏ để giảm rào cản đầu tư, nhưng cũng không ít quan điểm cho rằng nếu bỏ sẽ tiềm ẩn rủi ro về quản lý Nhà nước, thiệt hại cho doanh nghiệp.

Có ý kiến cho rằng, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư là thủ tục không rõ mục tiêu quản lý, không rõ ràng, không cụ thể, không hiệu quả, không thể tiên liệu trước và chồng chéo, trùng lặp với nhiều quy định khác…

Ngược lại, có quan điểm nêu quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư là cơ sở để xác lập dự án, qua đó xác định rõ ràng các thông tin: quy mô, mục tiêu dự án, thời hạn thực hiện dự án, tiến độ thực hiện, quyền – nghĩa vụ của các bên (Nhà nước, nhà đầu tư), xác định các ưu đãi đầu tư mà nhà đầu tư sẽ được hưởng. Nếu không có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư thì những nội dung trên sẽ rất khó xác định một cách minh bạch và chủ thể chịu thiệt hại nhất chính là các nhà đầu tư.

Đề xuất rút gọn thủ tục, áp dụng với dự án đặc thù

Nêu quan điểm, Bộ Tài chính cho rằng việc thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư tồn tại một số vấn đề nhưng thủ tục này đóng nhiều vai trò quan trọng.

Trong đó, chấp thuận chủ trương đầu tư là cơ sở, văn bản pháp lý ghi nhận, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư. Thủ tục này cũng là công cụ sàng lọc các dự án nhạy cảm, có tác động, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh, môi trường; là công cụ để kiểm soát, đảm bảo an toàn và phát triển bền vững.

Cơ quan quản lý Nhà nước về đầu tư có thể thẩm định đồng thời liên quan đến quy hoạch, đất đai, môi trường, xây dựng… ngay từ giai đoạn chuẩn bị thực hiện dự án nhằm cắt giảm thời gian và chi phí thực hiện so với việc thực hiện từng thủ tục độc lập về đất đai, quy hoạch, xây dựng…

Cũng theo Bộ Tài chính, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư tại Luật Đầu tư tạo ra tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, tránh tình trạng “trăm hoa đua nở” về trình tự, thủ tục thực hiện dự án của các luật chuyên ngành, tạo môi trường đầu tư minh bạch, rõ ràng, dễ tiếp cận cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng cho rằng cần tiếp tục sửa đổi để hoàn thiện quy định này nhằm tháo gỡ các khó khăn vướng mắc và đẩy nhanh quá trình thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với quy định của pháp luật có liên quan.

Một trong những đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định của Bộ Tài chính tại dự thảo là quy định cụ thể các trường hợp không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư để đơn giản hoá thủ tục như dự án đầu tư đã được xác định cụ thể về tên dự án; quy mô; mục tiêu; địa điểm; nhà đầu tư (nếu có); tiến độ, thời hạn (nếu có) tại quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch tỉnh.

Hoặc dự án đầu tư được lựa chọn nhà đầu tư thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án đầu tư có sử dụng đất; nhà đầu tư trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản; nhà đầu tư được giao đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp theo quy định pháp luật về quản lý, phát triển cụm công nghiệp…

Đặc biệt, Bộ đề xuất thu hẹp diện dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư. Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư chỉ thực hiện đối với các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường; dự án ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh; dự án đầu tư trong các lĩnh vực quan trọng như cảng biển, sân bay…

Đồng quan điểm, ông Võ Hồng Thắng – Phó tổng giám đốc DKRA Group – thừa nhận quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư là thủ tục cần thiết để xác định các chỉ tiêu liên quan đến quy hoạch, đất đai, môi trường, xây dựng… Tuy nhiên, việc lấy ý kiến các sở ngành để hoàn tất thủ tục này rất mất thời gian, vướng ở “cửa” nào là mệt “cửa” đó. Ông dí dỏm nói vui thủ tục này là “bộ môn phối hợp”.

Về lâu dài, ông Thắng kiến nghị cần bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư để giảm bớt thủ tục đối với doanh nghiệp. Muốn làm vậy, cơ sở dữ liệu đất đai phải đồng bộ và công khai, quy hoạch phân khu chi tiết phải rõ ràng, thể hiện rõ các hệ số cần thiết theo yêu cầu của thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư như hệ số, mật độ xây dựng, tầng cao…